Bij het kopen of verduurzamen van woningen is het bouwjaar een belangrijke indicator voor de mate van isolatie. Door de jaren heen zijn bouwmethodes en isolatienormen sterk verbeterd. In dit artikel lees je wat je per bouwperiode kunt verwachten op het gebied van gevelisolatie, dakisolatie, vloerisolatie en beglazing.
Dit artikel is vooral handig voor kopers, studenten makelaardij en beginnende taxateurs.
Tot circa 1925: Geen Isolatie en Massieve Muren
Woningen uit deze periode hebben massieve muren (steens of anderhalfsteens), vaak met vochtdoorslag. Vanaf 1918 werden incidenteel spouwmuren toegepast, maar dit was zeker niet de standaard. De overige kenmerken zijn:
- Dakisolatie: Niet aanwezig.
- Vloerisolatie: Niet aanwezig; houten vloeren zijn gebruikelijk.
- Beglazing: Enkel glas in het hele huis.
In deze woningen is isolatie vrijwel volledig afwezig en daarom zijn ze minder geschikt voor moderne verwarmingssystemen zonder grondige renovatie.
1925 - 1945: Begin van Spouwmuren, Nog Geen Isolatie
In deze periode, vooral tijdens de jaren '30, zien we vaker spouwmuren, wat een verbetering is ten opzichte van de massieve muren ervoor. Toch is isolatie nog steeds niet standaard:
- Dakisolatie: Niet aanwezig.
- Vloerisolatie: Niet aanwezig; houten vloeren blijven de norm.
- Beglazing: Enkel glas overal in de woning.
De bouwkwaliteit is iets verbeterd, maar isolatie bleef nog volledig achterwege.
1945 - 1975: Standaard Spouwmuren, Maar Geen Isolatie
Vanaf midden jaren '60 werden spouwmuren standaard toegepast, ook bij hoogbouw. Toch werd er nog nauwelijks geïsoleerd. De kenmerken van woningen uit deze periode:
- Dakisolatie: Niet aanwezig.
- Vloerisolatie: Niet aanwezig. In de jaren '60 komen betonnen vloeren in opkomst, zoals de beruchte kwaaitaal- en mantavloeren.
- Beglazing: Enkel glas.
De bouwkwaliteit verbeterde vanaf de jaren '60, maar isolatie liet nog veel te wensen over.
1975 - 1987: Eerste Isolatiemaatregelen
In deze periode zien we voor het eerst maatregelen op het gebied van isolatie:
- Gevelisolatie: Matige spouwmuurisolatie (ongeveer 2 cm).
- Dakisolatie: Variërend van enkele centimeters (1-6 cm), afhankelijk van het bouwjaar.
- Vloerisolatie: Vanaf 1982 werd isolatie van de begane grondvloer verplicht. Veel vloeren zijn van beton, maar houten vloeren komen nog steeds voor.
- Beglazing: Vaak dubbel glas op de begane grond, enkel glas op de verdiepingen.
Isolatie in deze periode is nog beperkt, maar vormt een eerste stap richting betere energieprestaties.
1987 - 1992: Redelijke Isolatie Wordt Standaard
Vanaf 1987 worden de eisen voor isolatie aangescherpt. Isolatie wordt nu redelijk te noemen:
- Gevelisolatie: Spouwmuren worden volledig geïsoleerd.
- Dakisolatie: Redelijk, maar nog niet op het huidige niveau.
- Vloerisolatie: Betonvloeren worden standaard en redelijk geïsoleerd.
- Beglazing: Dubbel glas op de begane grond, soms HR-glas. Verdiepingen hebben vaak nog enkel glas.
Deze woningen hebben een betere basis, maar er is nog ruimte voor verbetering.
1992 - 2014: Goede Isolatie dankzij Bouwbesluit
Het Bouwbesluit 1992 stelde strengere eisen aan de isolatie van woningen. Dit resulteerde in een aanzienlijk betere bouwkwaliteit:
- Gevelisolatie: Goede spouwmuurisolatie.
- Dakisolatie: Goede dakisolatie en nadruk op luchtdichtheid.
- Vloerisolatie: Goed geïsoleerde betonvloeren.
- Beglazing: Vanaf 1995 wordt HR-glas gangbaar, en in de jaren 2000-2014 komt HR+ en HR++ glas veelvuldig voor.
Deze woningen zijn goed geïsoleerd en veel warmteverlies via naden en kieren wordt voorkomen.
2015 - 2018: Zeer Hoge Isolatiewaardes
De isolatienormen zijn in deze periode verder aangescherpt. Het Bouwbesluit 2012 introduceerde minimale Rc-waardenvoor verschillende delen van de woning:
- Gevelisolatie: Rc-waarde van minimaal 4,5.
- Dakisolatie: Rc-waarde van minimaal 6,0.
- Vloerisolatie: Rc-waarde van minimaal 3,5.
- Beglazing: Minimaal HR++ glas, met de introductie van triple glas.
Dankzij de uitstekende isolatie zijn deze woningen bij uitstek geschikt voor moderne verwarmingssystemen zoals (hybride) warmtepompen en zonne-energie.
Na 2018 zijn er opnieuw belangrijke ontwikkelingen op het gebied van isolatie en bouwkwaliteit. De focus is verschoven naar nog strengere eisen voor energieprestaties en het voorbereiden van woningen op een aardgasvrije toekomst.
Vanaf 2019: Bijna Energie Neutrale Gebouwen (BENG)
Sinds 1 januari 2021 zijn nieuwbouwwoningen verplicht om te voldoen aan de BENG-eisen (Bijna Energie Neutrale Gebouwen). Deze eisen hebben de energieprestatiecoëfficiënt (EPC) vervangen en richten zich op drie kernwaarden:
- Energiebehoefte beperken
- Primair fossiel energieverbruik beperken
- Gebruik van hernieuwbare energie stimuleren
De kenmerken van woningen vanaf 2019 zijn:
- Gevelisolatie: Nog hogere Rc-waarde, vaak minimaal 4,7 of hoger.
- Dakisolatie: Minimale Rc-waarde van 6,3. Triple glas (HR+++ glas) is steeds meer de standaard.
- Vloerisolatie: Rc-waarde minimaal 3,7.
- Beglazing: Triple glas (HR+++) met hoogwaardige kozijnen en kierdichting.
- Ventilatie: Balansventilatie met warmteterugwinning (WTW) voor optimaal energiebehoud.
- Verwarming: Geen gasaansluiting meer. Standaard uitgerust met een (hybride) warmtepomp en lagetemperatuurverwarming (LTV).
- Duurzame energie: Zonnepanelen zijn vrijwel standaard op nieuwbouwwoningen.
Vanaf 2024: Energieneutrale Woningen (Nul-op-de-Meter)
Per 2024 worden woningen steeds vaker Nul-op-de-Meter (NOM) of energieneutraal gebouwd. Deze woningen wekken net zoveel energie op als ze verbruiken. De kenmerken zijn:
- Zeer hoge isolatiewaardes: Rc-waarden kunnen nog verder oplopen (dak, gevel, vloer).
- Zeer luchtdicht gebouwd: Nagenoeg geen warmteverlies door kieren en naden.
- Drievoudige beglazing: HR+++ glas is standaard.
- Warmtepompen en zonne-energie: Volledig elektrisch, met warmtepompen en uitgebreide zonnepaneleninstallaties.
- Energie-opslag: Steeds vaker wordt energieopslag toegevoegd via thuisbatterijen om overtollige opgewekte energie te bewaren.
Woningen gebouwd na 2018 voldoen aan de hoogste isolatie- en energie-eisen. Ze zijn uitstekend voorbereid op een duurzame toekomst zonder aardgas. De combinatie van zeer goede isolatie, luchtdichtheid, triple glas, warmtepompen en zonnepanelen zorgt ervoor dat deze woningen bijna energieneutraal of zelfs Nul-op-de-Meter zijn.
Voor bestaande woningen betekent dit dat verduurzaming noodzakelijk blijft om aan de nieuwe standaarden te voldoen.
Persoonlijke noot
Zoals je in dit overzicht ziet is de isolatie van de verschillende bouwjaren niet altijd optimaal, tenzij een huis is na-geïsoleerd. Bij een huis kopen is dit dus een enorm belangrijk punt, vooral wanneer er een verouderd energielabel aanwezig is. Daarnaast kloppen niet altijd alle gegevens zoals ze op internet staan, natuurlijk doet iedereen z'n best om alles goed aan te leveren bij bijvoorbeeld een huis verkopen, maar de data is soms ook verouderd of zelfs helemaal fout. Let daar dus goed op.
Conclusie
Het bouwjaar van een woning bepaalt dus in grote mate de mate van isolatie. Terwijl woningen van vóór 1975 vrijwel geen isolatie hebben, zijn woningen vanaf 2015 uitstekend geïsoleerd. Bij het verduurzamen van oudere woningen is het belangrijk om eerst te investeren in isolatiemaatregelen, voordat je overstapt op moderne verwarmingssystemen. Ben je op zoek naar een huis om te kopen? Verdiep je dan in dit artikel en vergeet niet bij twijfel een energie-inspecteur in te schakelen en een bouwkundige keuring uit te laten voeren.
